Wetgeving drank- en voedselverpakkingen

Context

Jaarlijks vinden honderden muziekfestivals plaats in Vlaanderen, goed voor meer dan 7 miljoen bezoekers. Daarnaast worden in elke gemeente jeugdevenementen, sportwedstrijden, braderieën of stadsfeesten, cultuur- en kerstmarkten en fuiven georganiseerd. Het groeiend fenomeen van publieke activiteiten en evenementen brengt op positieve wijze veel mensen bij elkaar, maar zorgt ook voor veel milieudruk.

Studies rond eet- en drinkgerei op evenementen tonen aan dat herbruikbare bekers beter zijn voor het milieu vanaf gemiddeld 10 gebruikscycli. Naast een lagere milieu-impact, minder afval en propere terreinen, zorgen herbruikbare recipiënten ook voor minder zwerfvuil rond het event.

Recent beleid zoals de Europese ‘Single Use Plastic’ (SUP)-richtlijn en het federaal marktverbod op plastic wegwerpdrinkbekers hebben tot doel de consumptie van eenmalige plastic drinkbekers en voedselverpakkingen te verminderen en hergebruik te bevorderen. 

Het Vlaamse beleid moedigt het gebruik van herbruikbaar eet- en drinkgerei aan en richt zich in de eerste plaats op afvalpreventie. Dit beleid zet in op maatregelen vooraan in de keten, stimuleert een daling van het materialengebruik -en verlies en bevordert zo ook de overgang naar een meer circulaire economie. Daarom neemt Vlaanderen aanvullende maatregelen om eet- en drinkgerei voor éénmalig gebruik af te bouwen.

Op 12 mei 2023 verleende de Vlaamse regering een definitieve goedkeuring aan een aantal wijzigingen aan het Vlaams Reglement voor duurzaam beheer van Materialenkringlopen en Afvalstoffen (Vlarema). De publicatie in het Belgisch Staatsblad gebeurde op 24 mei 2023.

Wetgeving

Art. 5.3.12.1. Vanaf 15 juni 2023 is het serveren van drank in recipiënten voor eenmalig gebruik bij evenementen verboden, met uitzondering van petflessen en blikjes als de eventorganisator daarvoor in een systeem voorziet dat garandeert dat minstens 95% van die eenmalige recipiënten gescheiden wordt ingezameld voor recyclage.
Voor evenementen georganiseerd in 2023 kan de minister uitzonderingen voorzien als de eventorganisator kan aantonen dat ondanks tijdige en behoorlijke inspanningen voor een bepaald evenement er onvoldoende capaciteit aan herbruikbare recipiënten en/of wasfaciliteiten beschikbaar is.
Vanaf 1 januari 2025 is het serveren van drank in recipiënten voor eenmalig gebruik bij evenementen verboden.

Art. 5.3.12.2. Vanaf 1 januari 2020 is het voor Vlaamse overheden en lokale besturen in hun eigen werking en door hen georganiseerde evenementen verboden drank te serveren in recipiënten voor eenmalig gebruik. Vanaf 1 januari 2022 is dit verbod ook van toepassing op het aanbieden van bereide voedingsmiddelen in cateringmateriaal voor eenmalig gebruik.

Art. 5.3.12.3. De minister kan uitzonderingen voorzien op artikel 5.3.12.1 en 5.3.12.2 als het verbod in kwestie voor bepaalde types cateringmateriaal in bepaalde toepassingen niet zal leiden tot milieuwinst.

Art. 5.3.12.4. Bij het gebruik van herbruikbare recipiënten en herbruikbaar cateringmateriaal, met uitzondering van recipiënten uit glas en porselein, is het verplicht om in een systeem te voorzien dat garandeert dat minstens 90% van deze recipiënten en dit cateringmateriaal wordt ingezameld voor hergebruik. Bij evenementen is dit de verantwoordelijkheid van de eventorganisator.

(bron: het Vlaams Reglement voor duurzaam beheer van Materialenkringlopen en Afvalstoffen).

Geldig voor wie?

• Evenementen, niet georganiseerd door de overheid (artikels 5.3.12.1, 5.3.12.3 en 5.3.12.4 Vlarema);
• Evenementen georganiseerd door de overheid (artikels 5.3.12.2, 5.3.12.3 en 5.3.12.4 Vlarema);
• Eigen werking van de overheid (artikels 5.3.12.2, 5.3.12.3 en 5.3.12.4 Vlarema).

Uitzonderingen voor evenementen in 2023

Voor evenementen die plaatsvinden in 2023 kan de eventorganisator een uitzondering aanvragen en dit enkel op basis van één van volgende gronden aan de hand onderstaande aanvraagformulieren:

• onvoldoende capaciteit (art. 5.3.12.1 van het VLAREMA). Ondanks tijdige en behoorlijke inspanningen voor een bepaald evenement is er onvoldoende capaciteit aan herbruikbare recipiënten en/of wasfaciliteiten beschikbaar. Download hier het aanvraagformulier.
• nog beschikbare stocks wegwerpbekers (art. 5.3.12.3 van het VLAREMA). Download hier het aanvraagformulier.

Definities

Evenement: een eenmalige of een periodieke gebeurtenis op het gebied van kunst, cultuur, sport, festiviteit of volksvermaak. De gebeurtenis wordt publiek aangekondigd en is voor iedereen toegankelijk, al dan niet tegen betaling. Ze gaat door op een welbepaald tijdstip en is tijdelijk. De locatie kan zich zowel op publiek als op privaat terrein bevinden. Het evenement kan zowel in de openlucht doorgaan als in een gesloten ruimte.

Cateringmateriaal: alles wat gebruikt wordt voor het aanbieden en nuttigen van etenswaren, met uitsluitsel van voorverpakte etenswaren en servetten.

Bereide voedingsmiddelen: voedingsmiddelen die ter plaatse worden klaargemaakt, samengesteld, geschikt, opgewarmd, geregenereerd of ontdooid. Eveneens voedingsmiddelen die daarmee vergelijkbaar zijn maar in een centrale locatie zijn bereid zoals broodjes, wraps, slaatjes,...

Recipiënt: alles wat gebruikt wordt voor het aanbieden en het nuttigen van drank.

Serveren: het aanbieden, opdienen, bedienen van etenswaren of drank aan de eindgebruiker, met uitzondering van drankautomaten.

Interpretatie wetgeving

Raadpleeg het interpretatiedocument rond de praktische toepassing van de regels.

Snelle vraag? Raadpleeg de vier beslissingsbomen en ga na wat je moet ondernemen:

• Beslissingsboom evenementen,
• Beslissingsboom interne/eigen werking overheid,
• Beslissingsboom drank (voor situaties waarin de wetgeving cateringmateriaal van toepassing is),
• Beslissingsboom bereide voedingsmiddelen (enkel voor Vlaamse overheden en lokale besturen).